Trener Senioralny AWF to projekt realizowany przez Fundację na rzecz Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu. Jego głównym celem tego jest aktywizacja seniorów, przekonanie ich do prowadzenia zdrowego stylu życia i ukazanie aktywności fizycznej jako atrakcyjnej formy spędzania czasu. Rozmawiamy ze współkoordynatorem programu, Szymonem Rakowskim.
Jak długo program Trener Senioralny jest realizowany i skąd w ogóle ten pomysł?
Fundacja na rzecz AWF w 2014 roku złożyła projekt w ramach Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego. Skierowany był on głównie na rozwiązywanie problemów najmłodszych. Prym w alokacji środków wiódł komponent Trener Osiedlowy, projekt, który w różnym wymiarze realizowaliśmy już od 2009 roku. Pilotażowe działania dla Seniorów obejmowały ok. 10-15% planowanych środków. Głosem mieszkańców miasta projekt otrzymał dofinasowanie, choć nie w pełnej kwocie. Tym sposobem Trener Senioralny zagościł po raz pierwszy na poznańskich obiektach sportowych w 2015 roku. Bardzo szybko okazało się, że zainteresowanie jest tak duże, że planowane 10-15% jest dawno nieaktualne. Na szczęście dzięki środkom, które udało się pozyskać w ramach programu ASOS, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, rozszerzenie oferty zajęć nie odbyło się kosztem zajęć dla dzieci.
Dlaczego aktywizacja seniorów jest tak ważna?
Nadworny lekarz aż trzech polskich królów, twórca polskiej medycyny, Wojciech Oczko, powiedział kiedyś, że „ruch zastąpi prawie każdy lek, podczas gdy żaden lek nie zastąpi ruchu”. W seniorach, jak w każdym człowieku, istnieje atawistyczna potrzeba ruchu. Trzeba ją tylko odkryć, zachęcić ich, pokazać im – a jak to zrobić najłatwiej? W grupie rówieśników! Żartobliwie mówimy zawsze, że każde 15 minut aktywności fizycznej to przynajmniej godzina mniej stania w kolejce do lekarza. Wszyscy chcemy jak najdłużej cieszyć się ze zdrowia naszych najbliższych, rodziców, dziadków. Trzeba skończyć ze stereotypem seniora bujającego się w fotelu przed telewizorem, w którym  leci kolejny odcinek „Mody na Sukces”, a na stoliku stoi herbatka i leżą delicje. Nadszedł czas aktywnego seniora, tańczącego i bawiącego się życiem!
Podobno Trener Osiedlowy i Senioralny to jedne z największych programów promocji aktywizacji fizycznej dzieci, młodzieży oraz seniorów w Europie…
Jako zespolony program aktywizacji fizycznej jednocześnie dzieci, młodzieży i seniorów, według naszych danych, istotnie program ten jest największym tego typu działaniem. Jest kilka podobnych, jak na przykład paryski program skierowany do młodzieży z problemami, posiadających wyroki, opuszających domy poprawcze, niemniej skala działań w Poznaniu jest o wiele większa. Programem interesują nasi partnerzy zagraniczni. W kwietniu tego roku zajęcia wizytowali Norwegowie w ramach programu POZ- NORD. Nie mogli uwierzyć, że Poznań ma tak bogatą, a co najważniejsze darmową ofertę zajęć sportowo-rekreacyjnych dla dzieci, młodzieży i seniorów.
Ile osób korzysta z oferty Trenera Senioralnego?
Tygodniowo około 100 grup uczestniczy w zorganizowanych zajęciach, niemniej ostateczne dane z tego roku będą znane po ewaluacji działań. W zeszłym roku w zajęciach uczestniczyło około 2500 osób starszych. W ciągu roku organizujemy również obóz dla grupy prawie 100 najbardziej aktywnych i dających przykład seniorów.
Jakie zajęcia znajdują się w ofercie i jakim cieszą się powodzeniem – które największym? Gdzie się odbywają?
Nasza oferta jest bardzo bogata. Znajdują się w niej między innymi zajęcia taneczno-gimnastyczne, zumba, dla kręgosłupa, Senior Balance, Aqua-aerobik, Aquafitness, Ball-shape, Spinning (kolarstwo stacjonarne), zajęcia na siłowniach zewnętrznych, nordic walking, Aerobic taneczny i wzmacnianie, joga czy specjalistyczne zajęcia gimnastyczne – STOP upadkom. Największym zainteresowaniem cieszą się zajęcia prowadzone na basenach oraz taneczne, choć to również jedne z najdroższych dla nas zajęć. Na nich obowiązuje ścisła lista uczestników, przygotowaliśmy także listy rezerwowe. W przypadku dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności osoba zostaje skreślona z listy uczestników, a w jej miejsce wpisujemy osobę z listy rezerwowej. Zajęcia odbywają się praktycznie w każdym zakątku Poznania.
Poza typowo sportowymi zajęciami są także inne? Np. brydż albo szachy?
Istotnie prowadzimy również zajęcia z brydża, ale sportowego. Gimnastyka umysłu jest równie ważna jak gimnastyka ciała.
Czy jakieś zajęcia rehabilitacyjne także są w ofercie?
Jedne z zajęć noszą nazwę gimnastyki rehabilitacyjnej, ale traktujemy to raczej jako dodatek o charakterze ściśle profilaktycznym. Dla nas jako absolwentów Akademii Wychowania Fizycznego rehabilitacja powinna być procesem zaplanowanym, nie zaś przypadkowym czy ogólnym. Wielu z nas przywykło do nadużywania słowa rehabilitacja. W naszej ocenie nad takim procesem czuwać powinien rehabilitant, który indywidualnie dobierze środki do usprawnienia danej dysfunkcji lub pomoże w uzyskaniu pełnej sprawności. Rehabilitacja jest procesem połączonym z leczeniem, naprawą problemu. My skupiamy się na profilaktyce ruchem.
Kto może wziąć udział w zajęciach i czy są one odpłatne? Czy wiek lub miejsce zamieszkania stanowią jedne z kryteriów?
Wszystkie prowadzone przez nas działania – zarówno Trener Osiedlowy, jaki i Trener Senioralny – są bezpłatne dla beneficjentów. W zajęciach Trenera Senioralnego może wziąć udział każdy mieszkaniec Poznania – co determinowane jest finasowaniem działań, o czym za chwilę – powyżej 55. roku życia. Na zajęcia z ograniczona liczbą miejsc obowiązują zapisy oraz lista rezerwowa, reszta zajęć jest otwarta. Wszystkie informacje o terminach i miejscach spotkań oraz o sposobie rekrutacji są dostępne na naszej stronie internetowej www.trener.awf.poznan.pl
Jakie są zatem źródła finansowania?
Źródłem finasowania dla naszych działań są środki miasta Poznania – Wydziału Sportu przyznane w ramach Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego. W poprzednich latach udało nam się uzyskać również dotacje z innych źródeł, ale bez środków miasta Poznania nigdy nie udałoby się takiego programu przeprowadzić.
Podobno można też oglądać materiały z zajęć w telewizji? Proszę opowiedzieć, jak doszło do tej współpracy.
Poznański oddział Telewizji Polskiej realizuje na nasze zlecenie cykl programów informacyjnych na temat naszych działań pod nazwą Trener Osiedlowy i Trener Senioralny. Czas w programie dzielony jest równo pomiędzy seniorów i dzieciaki. Wszystkie materiały umieszczamy na naszych profilach w mediach społecznościowych, a i sam poznański oddział udostępnia je na swoich stronach.
Organizujecie także Spartakiadę – co to za wydarzenie?
W tym roku, śladem lat poprzednich, zorganizowaliśmy dwie duże imprezy sportowe, czyli Spartakiady kolejno Trenera Osiedlowego i Trenera Senioralnego. To jednodniowa impreza sportowa, na której spotykają się uczestnicy programu i wspólnie rywalizują w najróżniejszych konkurencjach – od tych naprawdę sportowych jak biegi, po te traktowane nieco z przymrużeniem oka jak rzut smartphonem na odległość. W tym roku odbyła się druga edycja imprezy, dlatego na razie mówimy o budowaniu pewnej tradycji. Mamy nadzieję, że frekwencja z roku na rok będzie większa.
Jakie są najbliższe plany na przyszłość?
W zakresie zajęć komponentu Trener Senioralny nie przewidujemy gwałtownych zmian. Jesteśmy świeżo po ogłoszeniu wyników wyboru mieszkańców – Poznański Budżet Obywatelski 2018, w którym to otrzymaliśmy pełną wnioskowaną kwotę, wyższą od zeszłorocznej. Jednak tę nadwyżkę chcemy również pilotażowo przeznaczyć na zajęcia Trenera Przedszkolaka i zajęcia dla osób dorosłych w wieku produkcyjnym, które borykając się z problemami otyłości. Mamy nadzieję, że zamkniemy w ten sposób kompleksowo kwestię rozwiązywania problemów aktywności fizycznej mieszkańców Poznania.

Tekst: Karolina Kwiecińska