Uniwersytety trzeciego wieku, choć określane jedną nazwą, są bardzo różnorodnymi instytucjami. Ich oferty powinny uwzględniać specyfikę terytorialną i być elastyczne, odpowiadać na potrzeby lokalne oraz oczekiwania studentów.
Zazwyczaj wśród ich propozycji znajdują się:
- wykłady, konwersatoria, seminaria;
- warsztaty, kursy, szkolenia;
- działalność poradnicza;
- lektoraty języków obcych;
- sekcje i koła zainteresowań;
- kluby dyskusyjne;
- ćwiczenia gimnastyczne, zajęcia rekreacyjne i rehabilitacyjne;
- imprezy kulturalne i okolicznościowe;
- zespoły samopomocy koleżeńskiej;
- wyjazdy turystyczne
W UTW przeważają wykłady prowadzone głównie przez profesorów akademickich oraz specjalistów z konkretnych dziedzin – lekarzy, radców prawnych, psychologów, dziennikarzy. Tematyka zależy zwykle od zainteresowań i sugestii słuchaczy, zwykle są poświęcone m.in. medycynie, rehabilitacji, ekonomii, historii, dietetyce, filozofii, literaturze, muzyce, historii sztuki, wiedzy o kulturze, psychologii, prawu, socjologii. Często organizowane są spotkania z cenionymi osobami życia publicznego – np. pisarzami czy aktorami. Z kolei na seminariach główny nacisk kładzie się na wymianę poglądów i wspólną dyskusję.
Poza wykładami aż 97% UTW proponuje także inne zajęcia, wymagające od słuchaczy wyższej aktywności. Odbywają się one regularnie, np. raz w tygodniu, lub cyklicznie. Najpopularniejsze są warsztaty artystyczne, kursy komputerowe i lektoraty, zajęcia ruchowe i rehabilitacyjne (np. aerobik, joga, pływanie, spacery), sekcje plastyczne i turystyczne, a także spotkania grup zainteresowań, tzw. sekcji – np. brydżowo-szachowych, fotograficznych, ogrodniczych itp. Ogromnym zainteresowaniem cieszy się poradnictwo – na te spotkanie są zapraszani praktycy i specjaliści w danej dziedzinie, np. prawnik, notariusz, policjant, dietetyk, rzecznik praw konsumentów, pracowników NFZ itp.
Część słuchaczy chętnie angażuje się w zajęcia – proponują bloki tematyczne zajęć, przygotowują referaty, organizują wystawy i występy muzyczne, rozmaite imprezy i wydarzenia. Prawie wszystkie UTW organizują różne wydarzenia kulturalne, spotkania towarzyskie, imprezy okolicznościowe (np. z okazji Nowego Roku, Dnia Babci i Dziadka), wspólne wycieczki, pikniki i wyjazdy krajoznawcze, wyjścia do kina, teatru czy na koncert.
Pierwszy Żoliborski UTW
Przykłady programów zajęć:
Pierwszy Żoliborski Uniwersytet Trzeciego Wieku organizuje wykłady w trybie cotygodniowym, na ich tematykę mają wpływ zainteresowania słuchaczy. Są to m.in. zajęcia z kulturoznawstwa (np. „Życie i twórczość Agnieszki Osieckiej” czy o kulturze żydowskiej), medycyny („Praca mózgu”, „Profilaktyka, rak jelita grubego, intymność”), historii sztuki – organizowane np. w muzeach lub Zamku Królewskim (wykład i wystawa „Napoleon i sztuka”), literatury, krajoznawcze i turystyczne („Murale Muranowa”, spływ kajakowy), seminaria (np. wyjazdowe do Opinogóry, dodatkowo płatne). Placówka oferuje też poradnictwo („Senior bezpieczny w wakacje”, prawne, spotkania z psychologiem i dietetykiem) oraz liczne warsztaty i kursy (z języków obcych, grafiki, malarstwa, komputerowe, ze śpiewu). Ponadto w ofercie są spotkania (świąteczne, miłośników gry w brydża), wspomnienia o wybitnych osobistościach (np. profesor Halinie Szwarc), zajęcia ruchowe (gimnastyka na basenie i rekreacyjna, tai chi, nauka tańca towarzyskiego), wspólne wyjścia do kina czy teatru. Bardzo popularne wśród żoliborskich słuchaczy są zajęcia organizowane w Zamku Królewskim.
Na zakończenie semestru słuchacze wypełniają ankiety podsumowujące. Jak zauważają pracownicy ośrodka: – Wynika z nich, że seniorzy chcieliby zwiększyć liczbę wycieczek jedno- dwu- i trzydniowych. Ograniczają nas jednak środki finansowe, które próbujemy pozyskiwać z miasta lub dzielnicy, gdyż żoliborskiego seniora nie stać na wycieczkę w pełnej odpłatności.
UTW w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Tarnobrzegu organizuje wykłady, lektoraty języków obcych (angielskiego, francuskiego, niemieckiego i włoskiego), kursy komputerowe, ponadto promuje aktywność fizyczną. Odbywają się tu zajęcia typu gimnastyka na sali lub w wodzie, joga, nordic-walking, ćwiczenia na siłowni, jazda na rowerze, rajdy piesze, taniec, gry zespołowe na sali gimnastycznej. Ważnym aspektem jest także rozwój pasji i zainteresowań poprzez dobór właściwych zajęć, dlatego też działają kluby – literacki, rozrywek umysłowych, brydżowy, filmowy, a także koła – malarskie oraz edukacyjne. Co więcej, placówka współpracuje ze studentami Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnobrzegu.
Jak zauważa Prezes UTW, Krystyna Fraszczak: – Wspólna realizacja projektów wpływa na integrację międzypokoleniową – studenci oraz seniorzy wspólnie wyremontowali starą łódź, a obecnie promują żeglowanie po Jeziorze Tarnobrzeskim. Chcemy Tarnobrzeg zmienić z miasta górników na miasto żeglarzy. Placówka wymienia też doświadczenia z Polonią w Odessie, dla której zrealizowała dwa projekty. Prowadzone są także liczne działania uaktywniające środowisko seniorów: Uczestniczenie w działalności uniwersytetu zaczęło być w naszym mieście popularne, wręcz modne. Już nikt się dwuznacznie nie uśmiecha, gdy jedzie na wycieczkę albo idzie na bal kostiumowy organizowany przez UTW. Przestaliśmy się wstydzić, że jesteśmy seniorami – dodaje.
Akademia Sztuki Trzeciego Wieku we Wrocławiu działa od 2005 r. pod oficjalnym patronatem rektora ASP we Wrocławiu oraz Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju. Prowadzi działalność edukacyjną w zakresie kultury i sztuki, głównie sztuk plastycznych. Organizowane są tu wykłady z zakresu historii sztuki, ponadto uczestnicy kształcą swe umiejętności w wybranych pracowniach artystycznych (m.in. na zajęciach z rysunku i malarstwa, rzeźby, ceramiki, czerpania papieru i filcu, fotografii, komputerów i grafiki warsztatowej, tkaniny unikatowej, decoupage, pamiątkarstwa).
Słuchacze wspólnie wyjeżdżają do galerii w różnych częściach Polski oraz do innych państw. Sztuka jest tematem wiodącym, lecz prowadzone są także inne zajęcia – na prośbę słuchaczy powstała grupa samokształcąca z języka niemieckiego, wprowadzono także zajęcia gimnastyczne. Organizowane są plenery, a nawet wystawy prezentujące dorobek absolwentów ASTW.
Uniwersytet Trzeciego Wieku we wsi Ropa organizuje:
Kursy i wykłady tematyczne, warsztaty rękodzieła artystycznego, wycieczki krajoznawcze, wyjazdy do teatrów, zajęcia ruchowe (nauka tańca, aerobik, basen termalny), spotkania integracyjne o charakterze okolicznościowym, zajęcia komputerowe i zakresu obsługi nowoczesnych urządzeń, zajęcia z pierwszej pomocy medycznej, warsztaty z zakresu prawa, finansów i zdrowego żywienia, zajęcia z szydełkowania, robienia na drutach, zdobnictwa artystycznego.